Info Stealer là gì? Hiểu về mã độc đánh cắp thông tin và cách phòng ngừa

Info Stealer có thể âm thầm đánh cắp dữ liệu nhạy cảm thông qua phần mềm độc hại và đang ngày càng tinh vi. Chúng ta có thể mất nhiều hơn bạn nghĩ nếu không kịp thời nhận biết và phòng ngừa.

Virus Info Stealer âm thầm lấy mật khẩu và xâm nhập vào thiết bị bằng cách nào? Làm thế nào để biết được máy tính hay điện thoại của mình có đang bị nhiễm virus hay không? Mã độc stealer sẽ bao gồm các loại nào? Sau đây là tổng quan về Info Stealers 2025.

Info Stealer là gì?

Info Stealer là loại mã độc có khả năng ngụy trang, chuyên đánh cắp dữ liệu trong máy tính bị nhiễm. Mã độc này sẽ thu thập thông tin nhạy cảm như:

• thông tin đăng nhập ngân hàng trực tuyến
• thông tin đăng nhập mạng xã hội, email hoặc tài khoản FTP
• thông tin đã lưu trong trình duyệt, cookie, dữ liệu thẻ tín dụng
• thông tin ví tiền mã hóa rồi gửi cho tội phạm mạng.

Những mã này thường được rao bán dưới dạng dịch vụ (MaaS).

Mã độc stealer đánh cắp dữ liệu bằng cách nào?

• Hook trình duyệt / keylogging: Mã độc ghi lại thao tác bàn phím để xem trộm thông tin đăng nhập của bạn rồi gửi cho tin tặc.
• Thêm ô trên form (web injection): Mã độc có thể lén chèn thêm ô/điểm nhập liệu khi bạn điền mẫu đăng nhập trên trang web rồi bí mật gửi dữ liệu đó sang nơi khác.
• Lấy mật khẩu lưu sẵn và cookie: Mã độc có thể sao chép những mật khẩu và các cookie mà bạn đã lưu trên trình duyệt hoặc hệ thống (những thông tin giúp đăng nhập tự động).
• Điều khiển máy tính bị nhiễm mã độc từ xa.

Hậu quả để lại sau infostealer breach là mất quyền riêng tư, mất quyền kiểm soát mạng xã hội, rò rỉ dữ liệu nhạy cảm, thậm chí là mất tiền trong tài khoản.

Nguy hiểm hơn là mạng xã hội của bạn bị kẻ tấn công mạo danh để lừa đảo người thân và bạn bè.

Các họ mã độc Info Stealers nổi bật

Hiện nay có nhiều biến thể mã độc stealer khác nhau đã và đang gây ra hàng loạt infostealer breach trên quy mô toàn cầu. Dưới đây là những virus Info Stealer phổ biến nhất thường được nhắc đến trong các báo cáo an ninh mạng:

• RedLine thường liên quan đến nhiều infostealer breach trên quy mô nhỏ và trung bình. Đây là một stealer phổ biến, được rao bán trên các diễn đàn ngầm và chuyên thu thập thông tin trình duyệt, mật khẩu và cấu hình hệ thống của máy tính bị nhiễm. RedLine có nhiều biến thể và thường xuất hiện dưới dạng phần mềm gói.
• Raccoon là họ mã độc stealer đã xuất hiện từ vài năm trước và được phân phối dưới mô hình thuê bao. Mục tiêu chính của Raccoon là thông tin đăng nhập, dữ liệu trình duyệt và các khoá hoặc phiên làm việc. Máy tính có thể bị nhiễm mã này nếu tải nhầm file đính kèm độc hại.
• Metastealer (tên gọi có thể khác nhau theo báo cáo) thường là các biến thể stealer nhỏ hơn hoặc tùy chỉnh, chủ yếu thu thập cookie, token và mật khẩu từ trình duyệt và ứng dụng phổ biến. Những họ stealer kiểu này thường thay đổi tính năng theo yêu cầu người mua.
• StealC là một tên được dùng cho một số biến thể information stealer trên dark web, có thiết kế để “cào” dữ liệu từ trình duyệt và lưu trữ cục bộ rồi gửi về máy chủ điều khiển. Thông tin về từng biến thể thường xuất hiện ngắn gọn trong báo cáo threat intel.
• Mystic là các Info Stealers hoặc đoạn mã nhỏ hơn — thường được dùng khi cần một công cụ “nhẹ” để thu thập thông tin nhanh trên máy tính.
• Hawklog thường xuất hiện trong các bộ công cụ có nhiều module (ví dụ: lấy cookie, lấy mật khẩu, chụp màn hình).
• Taurus là họ stealer xuất hiện khoảng vài năm trở lại đây; giống các mã độc stealer khác, nó tập trung vào dữ liệu trình duyệt và có thể được dùng kết hợp với các công cụ khác để mở rộng phạm vi tấn công.
• Nexus trong bối cảnh information stealer thường là tên một dự án/mô-đun dùng để thu thập thông tin hệ thống và thông tin đăng nhập. Nexus xuất hiện nhanh rồi biến mất theo chu kỳ trên dark web.
• Octopus là tên hay được đặt để chỉ các bộ công cụ thu thập đa năng, thu thập nhiều loại dữ liệu một lúc (mật khẩu, cookie, ví tiền).
• Lumma (còn gọi LummaC2) là một trong những Info Stealers được chú ý gần đây vì quy mô lớn và tần suất sử dụng trong các chiến dịch lừa đảo, từng bị các hãng lớn và cơ quan pháp luật phối hợp triệt phá/tịch thu hạ tầng. Lumma có khả năng đánh cắp mật khẩu và ví tiền số.
• Vidar là Info Stealer đã tồn tại từ vài năm trước, hoạt động theo mô hình MaaS, nhắm tới thông tin trình duyệt, ví tiền mã hoá và đôi khi được dùng làm bước tiền khai thác để cài thêm phần mềm độc hại khác vào máy tính bị nhiễm.

Dấu hiệu nhận biết thiết bị bị nhiễm Info Stealer

Info Stealer được thiết kế rất tinh vi nhằm đánh cắp thông tin trong âm thầm nên rất khó để biết được liệu máy tính của mình có đang bị nhiễm mã độc stealer hay không. Thậm chí, nhiều virus info stealer có thể tự xóa khỏi thiết bị ngay sau khi lấy được dữ liệu. Do đó, biện pháp tốt nhất vẫn là phòng ngừa trước khi trở thành nạn nhân.

Một số dấu hiệu có thể cảnh báo thiết bị đang nhiễm information stealer bao gồm:

• Tài khoản có những hoạt động bất thường, thay đổi cấu hình, mật khẩu hoặc chặn quyền truy cập của bạn.
• Xuất hiện các cuộc trò chuyện lạ trong tài khoản mạng xã hội.
• Tài khoản ngân hàng có những khoản giao dịch không rõ nguyên nhân.
• Có nhiều tin nhắn, email rác hoặc số điện thoại lạ liên hệ thường xuyên.
• Nhận được thông báo đăng nhập ở vị trí lạ hoặc thiết bị không quen thuộc.

Nếu nghi ngờ máy tính của mình bị nhiễm virus Info Stealer, chúng ta cần ngắt kết nối mạng ngay lập tức, sau đó quét toàn bộ hệ thống bằng phần mềm chống mã độc tự động. Đồng thời, thay đổi tất cả mật khẩu quan trọng càng sớm càng tốt.

Ngoài ra, chúng ta nên thông báo với những bên liên quan như ngân hàng, bộ phận IT hoặc quản trị hệ thống (nếu là tổ chức) để kịp thời xử lý và giảm thiểu tổn thất.

Cuối cùng, đừng quên cảnh báo bạn bè và người thân nếu tài khoản mạng xã hội của bạn bị chiếm quyền kiểm soát. Đã có nhiều trường hợp lừa đảo đáng tiếc xảy ra khi người dùng mất quyền truy cập tài khoản.

Cách phòng ngừa Info Stealer

Info Stealers nguy hiểm nhưng vẫn có cách phòng ngừa vì mã độc này vẫn cần bạn cấp quyền truy cập ban đầu trước khi hoàn toàn xâm nhập vào thiết bị của bạn.

Do đó, “an toàn trên mạng bắt đầu từ nhận thức” và cập nhật thông tin, phòng ngừa là cách tốt nhất để bạn bảo vệ dữ liệu quan trọng trước sự tấn công mạnh mẽ của virus Info Stealer.

Các cuộc tấn công mạng không hề dừng lại, chúng chỉ ngày càng tinh vi, khó phát hiện và nguy hiểm hơn. Thế nên, để đảm bảo dữ liệu an toàn trong kỷ nguyên số, chúng ta cần có thói quen bảo mật tốt như:

• Luôn cẩn trọng khi truy cập trang web, email, tin nhắn không rõ ràng và không mở tệp đính kèm lạ. Hãy đọc kỹ địa chỉ email vì chỉ cần sai một ký tự, bạn có thể rơi vào chiếc bẫy đã được giăng sẵn.
• Bật xác thực đa yếu tố (MFA), ưu tiên phương pháp chống phishing (tấn công giả mạo)
• Sử dụng cụm mật khẩu hoặc mật khẩu duy nhất, phức tạp và dài
• Thường xuyên cập nhật hệ điều hành, trình duyệt và phần mềm bảo mật
• Tránh tải phần mềm lậu/mod game từ nguồn không chính thức. “Miễn phí” đôi khi kèm theo những rủi ro rất lớn.
• Sử dụng trình quản lý mật khẩu và đổi mật khẩu thường xuyên hoặc nghi ngờ lộ thông tin.
• Giám sát log truy cập, cảnh báo đăng nhập bất thường (đối với tổ chức).

Với tổ chức hoặc doanh nghiệp, chúng ta có thể triển khai phần mềm chống mã độc tập trung, giám sát log truy cập, phân quyền người dùng (least privilege) và đào tạo nhân viên nhận biết đâu là email phishing để phòng tránh. Đây là bước quan trọng giúp giảm nguy cơ bị infostealer breach ở quy mô lớn.

FAQ — Câu hỏi thường gặp về Info Stealer

1. Info Stealer là gì và nguy hiểm như thế nào?

Info Stealer (hay information stealer) là loại mã độc stealer chuyên đánh cắp dữ liệu nhạy cảm như mật khẩu, cookie, thông tin ngân hàng, ví tiền mã hóa hoặc tài khoản mạng xã hội. Nguy hiểm ở chỗ nó hoạt động âm thầm, người dùng thường không biết mình đã bị lộ dữ liệu cho đến khi xảy ra infostealer breach hoặc mất quyền truy cập vào tài khoản.

2. Virus Info Stealer xâm nhập thiết bị bằng cách nào?

Virus Info Stealer thường lây qua file đính kèm email, phần mềm lậu, hoặc trang web giả mạo. Khi người dùng mở hoặc cài đặt, mã độc sẽ tự động thu thập thông tin trình duyệt, mật khẩu, cookie và gửi dữ liệu về máy chủ của kẻ tấn công. Một số loại còn ghi lại thao tác bàn phím (keylogging) để đánh cắp thông tin đăng nhập.

3. Làm sao nhận biết máy tính bị nhiễm Info Stealer?

Dấu hiệu nhiễm information stealer có thể bao gồm:

• Tài khoản mạng xã hội hoặc email tự đổi mật khẩu, đăng nhập từ vị trí lạ.
• Có giao dịch bất thường trong tài khoản ngân hàng.
• Máy tính hoạt động chậm, gửi dữ liệu ngầm dù không mở ứng dụng. Khi có nghi ngờ, bạn nên quét toàn bộ hệ thống bằng phần mềm chống mã độc, sau đó đổi tất cả mật khẩu ngay.

4. Làm sao để phòng tránh Info Stealer hiệu quả?

Để ngăn chặn virus Info Stealer, người dùng nên:

• Không tải phần mềm hoặc tệp tin từ nguồn không rõ ràng.
• Bật xác thực đa yếu tố (MFA) cho tài khoản quan trọng.
• Cập nhật hệ điều hành và phần mềm bảo mật thường xuyên.
• Dùng trình quản lý mật khẩu và đổi mật khẩu định kỳ. Đối với doanh nghiệp, cần kết hợp đào tạo nhân viên và giám sát hệ thống để phát hiện sớm tấn công.

Info Stealer là mối đe dọa nghiêm trọng trong thời đại kỹ thuật số, khi hầu hết thông tin quan trọng của chúng ta đều được lưu trữ trên smartphone hoặc laptop.

Một infostealer breach có thể khiến mật khẩu, cookie hay ví tiền mã hóa bị đánh cắp chỉ trong vài phút, dẫn đến nguy cơ rò rỉ dữ liệu và mất quyền truy cập tài khoản.

Mức độ thiệt hại phụ thuộc vào giá trị cũng như độ nhạy cảm của các thông tin bị lấy cắp.

Thường xuyên nâng cấp bảo mật có thể giúp bạn tránh những rắc rối sau này và phòng ngừa luôn là cách tốt nhất để bảo vệ dữ liệu an toàn.