Hướng dẫn xóa Docker Images, Container và Volumes đúng cách

Reading Time: 10 minutes

Mở đầu

Docker là một công cụ tuyệt vời giúp bạn đóng gói ứng dụng và dịch vụ vào các container có thể chạy ở bất kỳ đâu. Nhưng càng làm việc nhiều với Docker, bạn sẽ sớm nhận ra mình đang tích lũy hàng loạt images, containers và volumes không còn sử dụng, tất cả âm thầm chiếm lấy không gian đĩa và khiến hệ thống trở nên lộn xộn.

Tin vui là Docker cũng cung cấp đầy đủ các công cụ dòng lệnh để giúp bạn dọn dẹp môi trường của mình một cách gọn gàng và hiệu quả. Bài viết này đóng vai trò như một bản tổng hợp nhanh các lệnh hữu ích giúp bạn giải phóng dung lượng, quản lý tài nguyên và giữ cho hệ thống luôn sạch sẽ, sẵn sàng hoạt động. Trước khi đi vào từng phần cụ thể, bạn có thể bắt đầu bằng cách dọn sạch mọi thứ không còn được sử dụng trong hệ thống Docker của mình.

Dọn dẹp những thứ không còn sử dụng

Docker cung cấp một lệnh duy nhất giúp bạn nhanh chóng dọn dẹp toàn bộ các tài nguyên đang “treo” tức là những images không được gắn tag, containers đã dừng, volumes không còn liên kết với container nào, và networks không còn hoạt động. Lệnh đó là:

docker system prune

Để xóa thêm bất kỳ vùng chứa nào đã dừng và tất cả hình ảnh chưa sử dụng, hãy thêm flag (cờ) -a vào lệnh:

docker system prune -a

Mặc dù docker system prune là cách nhanh gọn để làm sạch mọi thứ không cần thiết, đôi khi bạn lại muốn chủ động kiểm soát chính xác thứ gì được xóa, đặc biệt là với Docker images nơi lưu trữ toàn bộ ứng dụng của bạn.

Xóa hình ảnh Docker

Bạn chỉ muốn loại bỏ một vài Docker image cụ thể có thể là những image lỗi, đã thử nghiệm xong, hoặc không còn được dùng trong môi trường hiện tại.

Xóa một hoặc nhiều hình ảnh cụ thể

Bước 1: Xác định image cần xóa

Đầu tiên, hãy liệt kê toàn bộ images trên máy của bạn (bao gồm cả các image trung gian) bằng lệnh:

docker images -a

Bạn có thể dựa vào IMAGE ID hoặc REPOSITORY:TAG để chọn image cần xóa.

Bước 2: Xóa image bằng ID hoặc Tag

Khi đã xác định được image cần loại bỏ, dùng lệnh sau để xóa:

docker rmi IMAGE_ID

Hoặc

docker rmi REPOSITORY:TAG

Bạn có thể xóa nhiều images cùng lúc bằng cách liệt kê nhiều ID hoặc tag, cách nhau bằng dấu cách.

docker rmi image1 image2 image3

Xóa dangling Docker Images

Dangling Images là những Docker image không có tag và không còn được tham chiếu bởi bất kỳ container nào. Chúng thường được tạo ra trong quá trình build image ví dụ, khi bạn rebuild một image, các layer cũ không còn dùng đến sẽ trở thành “dangling”.

Bước 1: Kiểm tra các Dangling Images

Sử dụng lệnh sau để liệt kê tất cả dangling images trên hệ thống:

docker images -f "dangling=true"

Bạn sẽ thấy những image có REPOSITORY và TAG đều là <none>, tức là chúng không còn được gắn nhãn hoặc sử dụng.

Bước 2: Xóa tất cả Dangling images

Để xóa toàn bộ dangling images chỉ với một lệnh:

docker image prune

Lệnh này sẽ chỉ xóa các image không còn gắn tag và không liên kết với container nào rất an toàn và không ảnh hưởng đến các image bạn đang sử dụng. Bạn có thể thêm -f để tránh bị hỏi xác nhận khi thực thi:

docker image prune -f

Xóa images theo mẫu tên

Trong thực tế, bạn có thể build hoặc pull nhiều image có tên hoặc tag theo một cấu trúc cụ thể ví dụ như myapp:test1, myapp:test2, myapp:debug, v.v. Sau một thời gian thử nghiệm, các image này trở nên dư thừa và bạn muốn xóa tất cả những image có cùng kiểu tên. Thay vì phải tìm và xóa từng cái một, bạn có thể sử dụng shell scripting hoặc các lệnh kết hợp để xóa hàng loạt image dựa trên pattern nhất định.

Bước 1: Tìm các image theo pattern

Ví dụ: bạn muốn tìm tất cả các images có chứa chuỗi "myapp" trong tên:

docker images | grep myapp

Điều này giúp bạn xem trước danh sách image nào sẽ bị tác động một bước quan trọng để tránh xóa nhầm.

Bước 2: Xóa tất cả images theo pattern

Khi đã xác nhận danh sách phù hợp, bạn có thể sử dụng awk để trích xuất IMAGE ID và truyền vào docker rmi:

docker images | grep myapp | awk '{print $3}' | xargs docker rmi

Các công cụ như grep, awk và xargs không được Docker cung cấp, và có thể không sẵn có trên mọi hệ thống (đặc biệt là trên Windows). Tuy nhiên, chúng là công cụ chuẩn trên Linux và macOS.

Xóa tất cả hình ảnh

Đôi khi, việc dọn dẹp từng image một không còn hiệu quả, đặc biệt khi bạn đã thử nghiệm quá nhiều hoặc muốn bắt đầu lại từ đầu. Trong trường hợp này, bạn có thể xóa toàn bộ Docker images trên hệ thống chỉ với một vài dòng lệnh.

Bước 1: Liệt kê tất cả Docker images

Sử dụng cờ -a để hiển thị toàn bộ images, bao gồm cả những image trung gian:

docker images -a

Bước 2: Xóa tất cả images bằng ID

Sau khi xác nhận, bạn có thể dùng cờ -q để chỉ lấy IMAGE ID, rồi truyền toàn bộ vào lệnh xóa:

docker rmi $(docker images -a -q)

Lưu ý: Nếu bất kỳ image nào đang được container sử dụng, lệnh sẽ thất bại với image đó. Bạn có thể thêm cờ -f để ép xóa:

docker rmi -f $(docker images -a -q)

Xóa Container

Xóa một hoặc nhiều container cụ thể

Có những lúc bạn chỉ muốn xóa một vài container nhất định có thể là container đã kết thúc quá trình thử nghiệm, hoặc chỉ đơn giản là không còn dùng đến nữa. Docker cung cấp cho bạn các công cụ để thực hiện điều này một cách nhanh chóng và chính xác. Bạn cần thực hiện các bước sau.

Bước 1: Liệt kê tất cả containers

Dùng lệnh sau để xem danh sách tất cả containers, bao gồm cả những container đã dừng:

docker ps -a

Dựa vào CONTAINER ID hoặc NAMES, bạn có thể quyết định container nào cần xóa.

Bước 2: Xóa container cụ thể

Sau khi xác định được, bạn có thể xóa một container bằng:

docker rm CONTAINER_ID

Hoặc xóa nhiều container cùng lúc bằng cách liệt kê nhiều ID hoặc tên:

docker rm container1 container2 container3

Tự động xóa container sau khi chạy xong

Khi bạn chỉ cần chạy một container tạm thời để thực hiện một tác vụ ngắn ví dụ như kiểm thử, debug, hoặc chạy một script thì không cần phải giữ lại container. Trong những tình huống như vậy, Docker cung cấp tùy chọn rất tiện lợi: --rm.

Chạy và tự động xóa container

Chỉ cần thêm cờ --rm khi chạy container:

docker run --rm image_name

Ngay sau khi container thoát (exit), Docker sẽ tự động xóa nó khỏi hệ thống bạn không cần phải xóa thủ công sau đó. Điều này giúp hệ thống luôn gọn gàng, đặc biệt khi bạn chạy container nhiều lần chỉ để test.

Xóa tất cả containers đã thoát (Exited Containers)

Theo thời gian, các container đã thoát có thể tích tụ và chiếm dụng dung lượng không cần thiết. May mắn là Docker cho phép bạn lọc và xóa toàn bộ các container này một cách dễ dàng.

Bước 1: Liệt kê các container đã thoát

Sử dụng lệnh sau để xem danh sách các container có trạng thái exited:

docker ps -a -f status=exited

Khi đã chắc chắn, bạn có thể xóa toàn bộ container đã dừng bằng:

docker rm $(docker ps -a -f status=exited -q)

Xóa containers theo nhiều điều kiện lọc

Khi làm việc với nhiều container có các trạng thái khác nhau, bạn có thể muốn xóa theo nhiều điều kiện lọc cùng lúc ví dụ nhưng xóa tất cả container ở trạng thái exited và created. Docker cho phép bạn làm điều này bằng cách lặp lại cờ -f với các giá trị khác nhau.

Ví dụ sau sẽ liệt kê tất cả container ở trạng thái đã thoát (exited) hoặc vừa được tạo nhưng chưa bao giờ chạy (created):

docker ps -a -f status=exited -f status=created

Khi đã xác nhận danh sách cần xóa, bạn có thể thực hiện:

docker rm $(docker ps -a -f status=exited -f status=created -q)

Xóa containers theo mẫu chung

Tương tự như với Docker images, bạn có thể muốn xóa tất cả các container có tên hoặc image chứa một chuỗi cụ thể ví dụ như "mytest" hoặc "debug".

Bước 1: Tìm container theo pattern

Sử dụng grep để lọc danh sách container theo pattern:

docker ps -a | grep "pattern"

Bạn có thể thay "pattern" bằng tên image, container name, hoặc bất kỳ phần nào xuất hiện trong dòng đầu ra.

Bước 2: Xóa containers theo pattern

Sau khi xác nhận danh sách đúng, bạn có thể dùng awk để trích ID và truyền vào docker rm thông qua xargs:

docker ps -a | grep "pattern" | awk '{print $1}' | xargs docker rm

Dừng lại và loại bỏ tất cả các container

Bạn có thể xem lại các container trên hệ thống của mình bằng docker ps. Thêm cờ -a sẽ hiển thị tất cả các container. Khi bạn chắc chắn muốn xóa chúng, bạn có thể thêm cờ -q để cung cấp ID cho các lệnh docker stop và docker rm.

docker stop $(docker ps -a -q)
docker rm $(docker ps -a -q)

Xóa sạch dữ liệu

Xóa một hoặc nhiều Docker volumes cụ thể

Để xóa các volume không còn sử dụng, bạn cần trước tiên xác định tên của chúng. Volume không bị xóa tự động khi container bị xóa, nên theo thời gian, chúng có thể chiếm một lượng đáng kể dung lượng ổ đĩa.

Bước 1: Liệt kê tất cả volumes

docker volume ls

Bước 2: Xóa một hoặc nhiều volumes cụ thể

Sau khi xác định được tên, bạn có thể xóa như sau:

docker volume rm volume_name volume_name

Dọn dẹp Dangling volumes (volume không gắn với container nào)

Vì volumes được thiết kế để tồn tại độc lập với container, nên sau khi xóa container, Docker sẽ không tự động xóa volume. Những volume này nếu không còn được container nào sử dụng sẽ trở thành “dangling volumes”.

Kiểm tra dangling volumes

docker volume ls -f dangling=true

Xóa tất cả dangling volumes

docker volume prune

Xóa container kèm với volume chưa đặt tên (Unnamed Volume)

Khi bạn tạo volume không đặt tên (unnamed volume), bạn có thể xóa cả container và volume cùng lúc bằng cờ -v:

docker rm -v container_name

Lỗi thường gặp và cách gỡ lỗi

Xử lý lỗi khi chia sẻ Docker volumes giữa nhiều containers

Khi nhiều container chia sẻ volumes, các vấn đề đồng bộ hóa luồng có thể phát sinh, dẫn đến hỏng dữ liệu hoặc hành vi không mong muốn. Để xử lý các vấn đề này, bạn có thể sử dụng các chiến lược sau:

Sử dụng Named Volumes: Named volumes cung cấp khả năng kiểm soát và quản lý dữ liệu được chia sẻ tốt hơn. Sau đây là ví dụ về cách sử dụng named volumes trong tệp Docker Compose:

version: '3.8'
services:
  app:
    image: myapp
    volumes:
      - myvolume:/app/node_modules
volumes:
  myvolume:

Triển khai Khóa tệp: Sử dụng cơ chế khóa tệp để đảm bảo chỉ có một vùng chứa có thể truy cập tệp tại một thời điểm. Điều này có thể đạt được bằng cách sử dụng các công cụ như flock hoặc lockfile trong mã ứng dụng của bạn.

Docker Compose giúp bạn định nghĩa, cấu hình và triển khai nhiều container cùng chia sẻ volumes một cách có tổ chức. Điều này đặc biệt hữu ích khi bạn cần đảm bảo thứ tự khởi động hoặc chia sẻ volume giữa các dịch vụ liên quan.

version: '3.8'
services:
  app:
    image: myapp
    volumes:
      - myvolume:/app/node_modules
    depends_on:
      - db
  db:
    image: mydb
    volumes:
      - myvolume:/var/lib/mysql
volumes:
  myvolume:

Xử lý hiệu năng chậm do quá nhiều lớp ảnh Docker

Một trong những nguyên nhân khiến quá trình build image Docker trở nên chậm chạp, deployment nặng nề và tiêu tốn tài nguyên là do quá nhiều lớp (layers) không cần thiết trong image. Docker tạo một layer cho mỗi lệnh trong Dockerfile, và nếu không tối ưu, số lượng layers này có thể dẫn đến build chậm. Dưới đây là cách bạn có thể debug và tối ưu hóa Docker image của mình.

• Phân tích các layer của imageDùng lệnh docker history để xem toàn bộ các layer trong image và phát hiện các lớp thừa hoặc trùng lặp:

  docker history myapp
  

• Tối ưu dockerfileMột trong những cách đơn giản nhất để giảm số lượng layer là kết hợp nhiều lệnh RUN vào một câu lệnh duy nhất. Mỗi lệnh RUN, COPY, ADD tạo ra một layer riêng, nên nếu không kết hợp, bạn sẽ tạo ra rất nhiều lớp không cần thiết.

  RUN apt update && apt install -y python3
  RUN apt install -y python3-pip
  
  ==> RUN apt update && apt install -y python3 python3-pip
  

• Sử dụng Multi-Stage Builds (Giảm Kích Thước Image)Multi-stage build là một chiến lược mạnh mẽ giúp bạn tạo image gọn nhẹ bằng cách chỉ copy phần cần thiết từ các giai đoạn build trung gian.

  FROM scratch AS base
  WORKDIR /app
  COPY go.mod ./
  COPY go.sum ./
  RUN go mod download
  
  FROM base AS builder
  RUN go build -o myapp
  
  FROM scratch
  COPY --from=builder /app/myapp .
  CMD ["./myapp"]
  

Làm sao xóa container đang hoạt động?

Khi bạn cố gắng xóa một container đang chạy, Docker sẽ trả về lỗi:

Error response from daemon: You cannot remove a running container

Đây là hành vi mặc định để tránh việc vô tình làm mất dữ liệu hoặc ngắt ứng dụng đang hoạt động. Tuy nhiên, nếu bạn thực sự muốn xóa container đó, bạn có một số cách xử lý như sau:

• Cách 1: Dừng container trước khi xóaĐây là cách an toàn và được khuyến khích:

docker stop <container_id>
docker rm <container_id>

• Cách 2: Buộc xóa container đang chạy bằng một lệnh duy nhấtNếu bạn chắc chắn không cần giữ lại container nữa, có thể dùng -f để force remove:

docker rm -f <container_id>

• Cách 3: Dừng và xóa toàn bộ containers trong hệ thốngMuốn dọn sạch tất cả container, kể cả đang chạy và đã dừng:

docker stop $(docker ps -a -q)
docker rm $(docker ps -a -q)

docker ps -a -q trả về danh sách ID của tất cả containers, sau đó bạn dừng và xóa toàn bộ.

• Cách 4: Dùng Docker Compose để dừng và xóa toàn bộ container trong projectNếu bạn đang chạy ứng dụng bằng Docker Compose:

docker-compose down

• Cách 5: Dùng Docker Desktop (GUI)Nếu bạn dùng Docker Desktop, việc quản lý container trở nên trực quan hơn:
  1. Mở Docker Desktop
  2. Click chuột phải vào container đang chạy
  3. Chọn “Stop”, sau đó “Remove”

  Thao tác này phù hợp khi bạn không muốn dùng terminal hoặc đang tìm lỗi nhanh chóng.

Tổng kết

Qua bài viết này, bạn đã được trang bị một loạt các lệnh hữu ích để xóa images, containers, volumes và networks không còn sử dụng trong Docker. Việc dọn dẹp định kỳ không chỉ giúp tiết kiệm dung lượng ổ đĩa mà còn giúp bạn giữ cho môi trường phát triển hoặc triển khai luôn gọn gàng, dễ quản lý.

Hãy nhớ rằng:

• docker rm dùng để xóa container
• docker rmi dùng để xóa image
• docker volume rm dùng để xóa volume
• docker system prune là lệnh tổng hợp để dọn dẹp nhanh toàn hệ thống

Mỗi lệnh đều có thêm các flag như -f, -a, hay --filter để kiểm soát chặt chẽ hơn việc xóa tài nguyên. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về các tùy chọn khác, đừng ngần ngại truy cập Docker documentation để khám phá thêm. Hy vọng bài viết này đã mang đến cho bạn một “cheat sheet” hữu ích, giúp tiết kiệm thời gian và tránh rối rắm trong quá trình sử dụng Docker.